Marcus 14:1-25
Duim omhoog of duim omlaag? Like or dislike? Hoe zal ik reageren? Hartje? Emoticon met gefronste wenkbrauwen? Hoe meer appjes en filmpjes je ziet, hoe vaker je moet beslissen: like or dislike of negeren, nog even niets doen.
Op palmzondag is Jezus op het hoogtepunt van zijn populariteit. Een grote mensenmenigte juicht hem toe, tegenwoordig zou zijn account ontploffen met vele hartjes en duimpjes omhoog. Maar er hangt wat in de lucht, iets onheilspellends. Een vrouw pikt het als eerste op. Ze zoekt Jezus op, wil hem steunen. Ze doet dat zonder woorden, met een gebaar. Kostbare olie giet ze over hem uit, nardusolie: olie die het immuumsysteem sterkt, rust geeft én heel duur is. De vrouw heeft er een vermogen voor over om Jezus te laten voelen: ik steun je, ik ben er. In tegenstelling tot de juichende mensenmenigte is het een klein gebaar. Maar het is groots. Té groots vinden de omstanders, het geld van die dure olie had beter aan de armen gegeven kunnen worden. Waarmee ze impliciet ook nog zeggen: Jezus is zulke dure olie niet waard.
Ze hebben een punt als het gaat over het kostbare van de olie uitgedrukt in geld: Jezus hoeft geen dure eerbewijzen. Maar menselijk als Jezus is, heeft hij deze liefdevolle hartverwarmende zorg wel heel hard nodig. Hij weet immers wat hem te wachten staat en pakt het gebaar ook in die lijn op: “Zij heeft mij vast gebalsemd met het oog op mijn begrafenis”. Met de dood voor ogen is iets wat je rustig en immuun maakt, zeer welkom!
Nu het nog kan, laat de vrouw hem voelen: ik steun je, ik ben er voor je. Ze maakt een hartje. Ze maakt God nabij en tastbaar aanwezig. Deze vrouw mag geen naam hebben en die heeft ze in dit verhaal dan ook niet. Maar met haar onsterfelijk hartverwarmend gebaar zet ze ons aan het denken. Over hoe wij uiting geven aan genegenheid.
Social media helpen ons om snel een blijk van waardering te geven: een duimpje omhoog, een knipoog, een hartje. Heel gemakkelijk kun je ontelbaar veel likes uitdelen.
Die likes vormen wel een schril contrast met het gebaar van de vrouw: voor die dure olie heeft ze waarschijnlijk hard moeten werken. En voor het uitgieten moet ze strakke sociale regels doorbreken en betaalt ze een hoge prijs van commentaar alom. Jezus reageert op het commentaar: hij zet een hartje bij de actie van de vrouw. Degene met commentaar disliked hij niet, hij spoort hen aan zelf goed te doen aan de armen. “Die heb je altijd bij je, je kunt altijd voor de armen zorgen. Doe dat ook!” Jezus verwijst hen terug naar zichzelf. “Lever niet zomaar commentaar. Plaats niet snel een duimpje omlaag. Laat zelf zien wat je belangrijk vindt!”.
Het gebaar van de vrouw is hartverwarmend. Maar het verjaagt niet de spanning, dat er wat in de lucht hangt, iets onheilspellends. Daar zorgt Judas voor. Hij doet precies het tegenovergestelde van die vrouw. Hij zegt zijn steun aan Jezus op, hij disliked hem. Vaak keek hij al met gefronste wenkbrauwen naar wat Jezus’ optreden. Nu is hij er klaar mee, duim omlaag. Harteloos spreekt Judas met de machthebbers af: ik ben er, klaar om hem te verraden. Zijn hart is versteend. En hij ontvangt van de machthebbers een duimpje omhoog. Later krijgt hij zelfs geld uitbetaald.
Vooralsnog gaat verder alles zijn gewone gangetje. Net als ieder jaar maken ze zich op om samen het Pesachfeest te gaan vieren. Samen de uittocht gedenken uit slavernij en toasten op God, dat hij trouw blijft hoe dan ook. Samen met vrienden aan een feestelijk gedekte tafel, vrediger kan bijna niet. Maar er hangt iets in de lucht, iets onheilspellends. Jezus benoemt het: één van jullie zal me verraden. Jezus geeft hierop een niet mis te verstane reactie: de harteloze verrader krijgt een duim omlaag. “Het was beter als hij niet geboren was”. Hij veroordeelt hiermee de daadwerkelijke haat in woord én daad. We weten wat alleen in woorden en online haat zaaien met mensen doet. We weten hoe zeer het mensen, vaak vrouwen dwingt om zich niet meer openlijk te uiten of te laten zien. Judas gaat veel verder dan de gefronste wenkbrauwen, het blijft zelfs niet bij uitgesproken dreigement, bij die duim omlaag, hij gaat over tot daadwerkelijk verraad. Tegelijkertijd biedt Jezus hem nog een uitweg, hij wijst hem niet aan, hij mag mee blijven doen, hij kan nog aan tafel blijven zitten. Judas kan op dat moment dus nog terug. Maar dat beslist hij zelf.
Zo ervaart Jezus aan den lijve het verschil tussen hartverwarmend en harteloos. Dan stelt hij te midden van alle onrust zelf zijn eigen gebaar van liefde:
‘Neemt, dit is mijn lichaam.’ Allen aten en dronken uit de beker wijn die hij hen aanreikte: ‘Dit is mijn bloed van het Verbond, dat vergoten wordt voor velen’. Hartverwarmend is het dat we hem in brood en wijn zo nabij mogen weten. Dat we mogen ervaren: Ik steun je, Ik ben er voor je. Dat God, tegen alle schijnbaar noodlot in, ons vasthoudt. De leerlingen zijn er stil van. Judas vertrekt in die stilte, zijn hart te versteend om de liefde en vergeving te voelen. Vandaag zitten ook wij aan aan de tafel van Jezus. In zijn leven richtte Jezus zich op alles wat hartverwarmend is en verzette zich tegen alle harteloosheid. Vandaag reikt hij ons zijn brood, zijn lichaam, zijn liefde aan.
Hoe reageer je? Like or dislike? Duim omlaag? Nee dank je, ik zoek mijn eigen weg wel in het leven.
Of duimpje omhoog: top, dank je, ik doe mee met jouw verzet tegen harteloosheid en volg je met hartverwarmende woorden en daden!
Pastor Joska van der Meer